BiLgi Dünyası

•  MANTIĞIN ALANI

A. MANTIĞIN KONUSU

Mantık, doğru düşünmeyi konu edinen normatif (kuralcı) bir disiplindir. Doğru düşünme, kendini akıl yürütmede gösterdiğinden, akıl yürütmelerde kullanılan ve dil ile ifade edilen yargılar (önermeler) mantığın konusuna girer.

1 < 2

2 < 4

O halde 1 < 4

Bu şekilde oluşturulan akıl yürütme ve akıl yürütmede geçen yargılar mantığın inceleme alanındadır. Mantık akıl yürütmelerde aklın işleyiş kurallarını belirlemeye çalıştığından normatiftir. Olgulara dayalı deneylemeler yapmaz.

B. MANTIĞIN YARARLARI

1. Dilin doğru kullanılmasını sağlar.

2. Muhakeme gücünü geliştirir.

3. Bilimlere metotluk yapar.

4. Bilgisayar gibi elektrikli devrelerde kullanılır.

C. AKIL İLKELERİ

1. Özdeşlik

Bir şey ne ise odur. Herşey kendisidir. A, A’dır.

2. Çelişmezlik

Bir şey hem kendisi hem de kendisinden başka bir şey olamaz. A, A olmayan değildir. Televizyon hem açık, hem kapalı olamaz. Aksi halde çelişki oluşur.

3. Üçüncü Hâlin İmkânsızlığı

Birşey ya kendisidir, ya da kendisinden başka bir şeydir. A ya da A olmayandır. Televizyon ya açıktır ya da açık değildir. Bunun dışında bir olasılık yoktur.

4. Yeter Sebep İlkesi

Bir akıl yürütmenin doğru sonuç vermesi için yeterli bir sebebe dayanması gerekir.
1< 2 ve 2 < 4 ise buradan 1 < 4 sonucuna ulaşmak için yeterli bir sebep var demektir.
Yeter sebep ilkesi iki ayrı ilkeyle bütünleşir.

a. Amaçlılık: Herşeyin bir amacı vardır. Amaçsız hiç bir şey yoktur. Bu kitabın yazılmasının bir amacı olduğu gibi.

b. Sebeplilik: Herşeyin bir sebebi vardır. Sebepsiz hiç bir şey yoktur. Bu kitabın yazılması belli sebeplere dayanır.

Not: Akıl ilkeleri doğru düşünebilmek için uyulması gereken temel ilkelerdir.